Σας περιμένουμε όλους με χαρά στο πρώτο webinar του κύκλου “Επίκαιρα στην Οφθαλμολογία” το οποίο θα εστιάσει στις παθήσεις του αμφιβληστροειδούς. Προσκεκλημένος μας ομιλητής θα είναι ο συντονιστής διευθυντής της Οφθαλμολογικής Κλινικής του Γ.Ν.Α. “Γεώργιος Γεννηματάς” Εμμανουήλ Μαυρικάκης.
Διαβάστε το πρόγραμμα εδώ
Τον τελευταίο χρόνο, τόσο στην Ελλάδα, όσο και το εξωτερικό, οι περισσότερες συζητήσεις περιστρέφονται γύρω από θέματα υγείας, με την πανδημία του Covid-19 να μονοπωλεί το ενδιαφέρον μας.
Υπάρχει όμως, ένα ζήτημα που δεν λαμβάνει τη δέουσα προσοχή. Ποιο είναι αυτό; Το κατά πόσο αφιερώνουμε χρόνο στη φροντίδα της δικής μας υγείας.
Σε αυτή την περίπτωση, λοιπόν, παρατηρείται το εξής παράδοξο: Ανησυχούμε περισσότερο για την υγεία μας, αλλά παραλείπουμε να φροντίζουμε επαρκώς και εγκαίρως για αυτή.
Πιο αναλυτικά, ενώ κατά τη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων παρατηρήθηκε μεγάλη αύξηση της ηλεκτρονικής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, έρευνες στην Αμερική δείχνουν ότι ασθενείς με χρόνιες παθήσεις αναβάλλουν τα καθιερωμένα ραντεβού για τη θεραπεία τους, στον ιατρό τους ή το νοσοκομείο. Επίσης, παρατηρήθηκε μεγάλη μείωση όχι μόνο στα καθιερωμένα ραντεβού, αλλά και στα επείγοντα περιστατικά που εισάγονται σε νοσοκομεία, καθώς οι ασθενείς επιλέγουν να αμελούν τα συμπτώματά τους ή να αναβάλλουν τα καθιερωμένα ραντεβού τους για προληπτικό έλεγχο. Ωστόσο, η καθυστέρηση ή η αποφυγή της ιατρικής περίθαλψης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο νοσηρότητας και θνησιμότητας που σχετίζεται με θέματα υγείας, τόσο σε επίπεδο πρόληψης, όσο και θεραπείας.
Οι αριθμοί «μιλούν» από μόνοι τους στη συγκεκριμένη περίπτωση. Να αναφέρουμε απλώς ότι συνολικά, εκτιμάται ότι το 40,9% των ενηλίκων στις ΗΠΑ έχει αποφύγει κάποια ιατρική πράξη (ραντεβού, θεραπεία κλπ.) κατά τη διάρκεια της πανδημίας, λόγω ανησυχιών για τη νόσο Covid-19. Έρευνες έχουν δείξει επίσης, ότι οι φόβοι σχετικά με την πανδημία συνεχίζουν να εμποδίζουν τους ασθενείς να αναζητούν φροντίδα, καθώς είτε δεν αισθάνονται ασφαλείς να επισκεφτούν κάποιο ιατρείο κατά τη διάρκεια της πανδημίας, είτε δεν αισθάνονται άνετα να προγραμματίσουν κάποια ιατρική πράξη, καθώς ο φόβος τους να προσβληθούν από κορονοϊό είναι πολύ μεγαλύτερος από τον φόβο να προσβληθούν από κάποια άλλη ασθένεια.
Ανάμεσα στις ασθένειες που απαιτούν συχνή και καθιερωμένη επίσκεψη στον ιατρό, τόσο για την πρόληψη, όσο και τη θεραπεία τους, λοιπόν, είναι και οι εκφυλιστικές παθήσεις της ωχράς κηλίδας.
Τι είναι η ωχρά κηλίδα και γιατί αξίζει την προσοχή μας; Αποτελεί ένα μικρό σημείο του αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού, το οποίο είναι υπεύθυνο για την κεντρική όραση. Οι πιο συχνές εκφυλιστικές παθήσεις της ωχράς κηλίδας περιλαμβάνουν την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (υγρού τύπου) και το διαβητικό οίδημα της ωχράς. Και οι δύο διαταραχές επηρεάζουν, μάλιστα, την όραση και μπορεί να οδηγήσουν σε τύφλωση. Τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατευτούμε; Σημαντικοί παράγοντες για την αποφυγή της επιδείνωσης της όρασης είναι η έγκαιρη διάγνωση, ο τακτικός έλεγχος και η συμμόρφωση με τη χορήγηση της θεραπείας.
«Όπως σε όλα τα χρόνια νοσήματα, η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη αντιμετώπιση είναι απαραίτητα για την ομαλή εξέλιξη της υγείας του ασθενούς και τη διασφάλιση της καλής ποιότητας ζωής. Συνεπώς, είναι απαραίτητος ο τακτικός έλεγχος, κυρίως για άτομα με επιβαρυντικούς παράγοντες, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης -όπως φυσικά και η συνέχιση της θεραπείας, βάσει του σχήματος που έχει επιλέξει ο θεράπων ιατρός. Δυστυχώς, οι ασθενείς φοβούμενοι την έκθεση στον κορονοϊό, αναβάλλουν τόσο τις εξετάσεις τους, όσο και την τακτική παρακολούθηση και χορήγηση της θεραπείας», υπογραμμίζει ο οφθαλμίατρος Δρ. Αλεξάνδρος Χαρώνης.
«Η χορήγηση της θεραπείας για τις συγκεκριμένες διαταραχές πρέπει να γίνεται αποκλειστικά από εξειδικευμένο ιατρό. Προ πανδημίας, αυτό συνέβαινε μόνο σε μεγάλα νοσοκομεία και ιατρικά κέντρα. Προς όφελος των ασθενών, η κατάσταση αυτή άλλαξε από την 1η Φεβρουαρίου 2021, όπου και μπορούν να λαμβάνουν τη θεραπεία τους και σε μονάδες ημερήσιας νοσηλείας», συμπληρώνει ο Δρ. Χαρώνης.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγείας, λοιπόν, η Βayer κάλεσε τους Επαγγελματίες Υγείας της χώρας να απευθύνουν το μήνυμά τους μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για τη σημασία της συνέχισης της παρακολούθησης της υγείας, με βασικό μήνυμα το «Η Υγεία δεν μπορεί να περιμένει» (#HealthCannotWait). Και για τον Δρ. Χαρώνη, «με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγείας, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε λόγω της πανδημίας, πρέπει να προσέχουμε την υγεία μας». Πάνω από όλα όμως, σύμφωνα με τον ίδιο, «πρέπει να συμβουλευόμαστε συχνά τον οφθαλμίατρό μας, είτε για τον καθιερωμένο έλεγχο, είτε σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων σε σχέση με την όραση, αλλά κυρίως για τα ραντεβού μας στο πλαίσιο της θεραπευτικής διαδικασίας».
ΓΛΑΥΚΩΜΑ – Η ΑΙΣΙΟΔΟΞΗ ΠΛΕΥΡΑ
Με αφορμή την Παγκόσμια Εβδομάδα Γλαυκώματος η επιστημονική κοινότητα καταβάλλει κάθε χρόνο προσπάθειες να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη για την ασθένεια αυτή η οποία στα αρχικά στάδια της είναι ασυμπτωματική και η οποία αποτελεί πλέον τη συχνότερη αιτία μη αναστρέψιμης τύφλωσης παγκοσμίως. Αυτό είναι πραγματικά λυπηρό, διότι ένα σημαντικό μέρος της νοσηρότητας αυτής είναι δυνατό να αποτραπεί με έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Το γλαύκωμα είναι στην ουσία μια χρόνια προοδευτική βλάβη του οπτικού νεύρου η οποία στην πλειονότητα των περιπτώσεων προκαλείται από υψηλή πίεση εντός του οφθαλμού (ενδοφθάλμια πίεση). Στόχος της θεραπείας αποτελεί η ελάττωση της ενδοφθάλμιας πίεσης η οποία κατά κανόνα επιδιώκεται με φάρμακα (οφθαλμικές σταγόνες). Τα φάρμακα αυτά είναι αποτελεσματικά αλλά προϋποθέτουν καθημερινή και συνεπή ενστάλαξη. Αυτό ακόμα και με τις καλύτερες προθέσεις, δεν είναι πάντα αυτονόητο για τους ασθενείς μας, δεδομένου ότι η νόσος δε δίνει συγκεκριμένη συμπτωματολογία, οι ασθενείς δηλαδή δεν έχουν επίγνωση της απώλειας της όρασής τους δεδομένου ότι αυτό συμβαίνει με πολύ βραδύ ρυθμό. Κριτήριο της χρηστικής αξίας της φαρμακευτικής αγωγής είναι η αποτελεσματικότητα, η απουσία παρενεργειών αλλά και το εύκολο δοσολογικό σχήμα το οποίο αποδεδειγμένα ευνοεί τη συμμόρφωση των ασθενών με την αγωγή.
H συγκυρία τη στιγμή αυτή είναι πολύ ευνοϊκή για ασθενείς και για οφθαλμιάτρους, επειδή μετά από επίπονες ερευνητικές προσπάθειες πολλών ετών είμαστε σε θέση πλέον να προσφέρουμε στους ασθενείς μας περισσότερες λύσεις. Μετά από μία μακρά περίοδο ξηρασίας έχουμε πλέον δύο νέες φαρμακευτικές ουσίες διαθέσιμες στη φαρέτρα μας οι οποίες έχουν πάρει έγκριση από τον αμερικανικό οργανισμό φαρμάκων και τροφίμων (FDA). Πρόκειται για τις ουσίες netarsudil και latanoprostone bunod οι οποίες ύστερα από ειδική διαδικασία μπορούν να γίνουν διαθέσιμες και για τους Έλληνες ασθενείς μας σε επιλεγμένες περιπτώσεις. Επιπρόσθετα πέρσι έλαβε έγκριση για εφ’ άπαξ χορήγηση ένα βιοδιασπώμενο ένθεμα το οποίο εμφυτεύεται στον πρόσθιο θάλαμο του οφθαλμού και το οποίο αποδεσμεύει βαθμιαία βιματοπρόστη για διάστημα περίπου 4 μηνών. Η διάρκεια δράσης του ενθέματος όμως είναι σημαντικά μεγαλύτερη και σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνει τα 2 έτη.
Επιπλέον μία πρόσφατη μεγάλη πολυκεντρική κλινική μελέτη η οποία πραγματοποιήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο (Light Trial) καθιστά μια δοκιμασμένη θεραπεία με laser για το γλαύκωμα με την επωνυμία SLT, πολύ περισσότερο επίκαιρη. Η μελέτη αυτή έδειξε ότι για ασθενείς με ήπιο πρωτοδιαγνωσθέν γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας η θεραπεία με SLT υπερέχει ελαφρά της φαρμακευτικής αγωγής κάτι το οποίο επιλύει το πρόβλημα της συμμόρφωσης με τα κολλύρια που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς μας. Το SLT είναι μία σύντομη και ασφαλής θεραπευτική προσέγγιση η οποία πραγματοποιείται εντός λίγων λεπτών σε περιπατητικούς ασθενείς στο ιατρείο και ελαττώνει την ενδοφθάλμια πίεση για περίοδο λίγων ετών.
Και στο χειρουργικό σκέλος της θεραπείας όμως έχει σημειωθεί αλματώδης εξέλιξη ιδιαίτερα σε ότι αφορά μια κατηγορία επεμβάσεων που συνοπτικά αποκαλούνται ελάχιστα επεμβατικές πράξεις γλαυκώματος (MIGS). Αυτές υπερέχουν σε επίπεδο ασφάλειας, δηλαδή συχνότητας και βαρύτητας επιπλοκών, αλλά είναι λιγότερο αποτελεσματικές σε ότι αφορά την ελάττωση της πίεσης σε σύγκριση με τις κλασσικές διατιτραίνουσες επεμβάσεις γλαυκώματος. Κατά συνέπεια απευθύνονται σε ασθενείς που η κατάστασή τους δεν απαιτεί πολύ χαμηλή ενδοφθάλμια πίεση, ενώ μπορούν ευχερώς να συνδυαστούν και με την επέμβαση καταρράκτη ελαττώνοντας τις ανάγκες των ασθενών σε φάρμακα. Στη χώρα μας η αποδοχή των επεμβάσεων αυτών από την επιστημονική κοινότητα είναι ακόμα μικρότερη σε σχέση με άλλες χώρες του Δυτικού κόσμου, αλλά καθώς το κόστος των ενθεμάτων που χρησιμοποιούμε στις επεμβάσεις αυτές μειώνεται, σημειώνεται πρόοδος και σε αυτόν τον τομέα.
Τέλος, αναμένουμε τα επόμενα έτη θεραπείες οι οποίες δεν θα στοχεύουν αποκλειστικά στην ελάττωση της πίεσης των ματιών αλλά θα καθιστούν το οπτικό νεύρο ανθεκτικότερο στις επιδράσεις της πίεσης εντός βέβαια κάποιων λογικών ορίων. Η προσέγγιση αυτή καλείται νευροπροστασία. Ενώ υπάρχουν εξαιρετικές ιδέες σε πειραματικό επίπεδο, οι προσεγγίσεις αυτές σπανιότατα μετουσιώνονται σε κλινικές μελέτες, εν μέρει επειδή οι μελέτες αυτές είναι μακροχρόνιες και κατά συνέπεια πολύ δαπανηρές. Απαιτείται δηλαδή, η στρατολόγηση μεγάλων ομάδων ασθενών που παρακολουθούνται με τακτικές εξετάσεις επί 5ετία τουλάχιστον, για να διαπιστώσουμε αν η πορεία της νόσου επιβραδύνεται με θεραπείες που δεν επιδρούν στην ενδοφθάλμια πίεση. Αυτή τη στιγμή εξελίσσουμε τα εργαλεία εκείνα τα οποία θα μας διευκολύνουν να διεξάγουμε τέτοιες κλινικές μελέτες σε ουσιωδώς μικρότερο χρόνο, γεγονός το οποίο θα επιτρέψει τέτοιες μελέτες σε ευρεία κλίμακα.
Θεόδωρος Φιλιππόπουλος, M.D.
Χειρουργός Οφθαλμίατρος
Επιστημονικός Διευθυντής Οφθαλμολογικού Ινστιτούτου Athens Vision Αμαρουσίου
Διπλ. American Board of Ophthalmology
Υποεξειδικευμένος στο Γλαύκωμα
www.filippopoulos.com
Την εβδομάδα που ακολουθεί (3η εβδομάδα του Ιανουαρίου) ολοκληρώνεται η αρχική φάση του εμβολιασμού έναντι του νέου κορωνοϊού COVID-19 όλων των ιατρών – μετόχων και των αναισθησιολόγων του οφθαλμολογικού ινστιτούτου Athens Vision. Στα μέσα Φεβρουαρίου αναμένεται να πάρει σειρά το υπόλοιπο προσωπικό. Αυτό συνιστά ένα πρώτο σημαντικό βήμα για την επιστροφή όλων μας στην καθημερινότητα που είχαμε συνηθίσει τα προηγούμενα χρόνια σε επίπεδο ανθρώπινης επαφής αλλά και παραγωγικότητας προς όφελος των ασθενών μας. Αισθανόμαστε την ανάγκη να εκφράσουμε τις ευχαριστίες μας στην επιστημονική κοινότητα αλλά και στους εθελοντές οι οποίοι συμμετείχαν στις κλινικές δοκιμές, που μας έδωσαν τη δυνατότητα να επωφεληθούμε γρήγορα από την πρόοδο της ιατρικής επιστήμης. Υπενθυμίζουμε ότι τα εμβόλια στην παρούσα φάση προστατεύουν από την νόσο που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός COVID-19 αλλά δεν γνωρίζουμε ακόμη αν προστατεύουν από ασυμπτωματική φορία. Για το λόγο αυτό θα συνεχίσουμε όλοι οι εργαζόμενοι και επισκέπτες στο Athens Vision να εφαρμόζουμε ευλαβικά όλα τα συνιστώμενα μέτρα προληπτικής υγιεινής (π.χ. μάσκες) μέχρι να νικήσουμε όλοι μαζί την πανδημία.
Σας περιμένουμε όλες και όλους με χαρά για την καθιερωμένη ετήσια ανασκόπηση της Ακαδημίας που θα γίνει διαδικτυακά το Σάββατο 12 Δεκεμβρίου (9:20-18:50).
Μεταξύ άλλων:
Δείτε το πρόγραμμα εδώ
Παρακολουθήστε το συνέδριο στο Youtube εδώ
